„Nasza #Wiktoria1920”  to projekt edukacyjny, który przeprowadzono w szkołach gmin Wiązowna i Dębe Wielkie na 100 lecie Bitwy Warszawskiej. Przed Urzędem Gminy Wiązowna zawisła wystawa opowiadająca o wydarzeniach, jakie w dniach 13 – 18 sierpnia 1920 r. rozegrały się na terenie tych dwóch gmin.

„Bitwa warszawska toczyła się na przedpolach Stolicy, czyli gdzie? Na przykład tu, gdzie w tym momencie stoimy!”. Oto jeden z zaskakujących faktów, które poznali uczniowie czterech szkół w gminie Wiązowna i czterech w gminie Dębe Wielkie. Projekt „Nasza #Wiktoria1920” realizowany był przez Gminny Ośrodek Kultury w Dębem Wielkim we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Wiązownie, Muzeum 2 Korpusu Polskiego w Józefowie oraz I Liceum Ogólnokształcącym PUL w Dębem Wielkim oraz dofinansowane ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2020 w ramach Programu Dotacyjnego ,,Koalicje dla Niepodległej”.

Dzięki współpracy międzyinstytucjonalnej, uczniowie poszczególnych szkół mieli okazję zapoznać się z historią Bitwy Warszawskiej w sposób nieco inny niż zwykle. W każdej z 8 szkół, które wzięły udział w projekcie, odbyły się spotkania w formie pikniku historycznego, nawiązującego do wojskowego obozu. W poszczególnych namiotach i punktach, uczniowie mieli możliwość poznać różne aspekty życia (nie koniecznie żołnierskiego) sprzed 100 lat.

Podczas każdego spotkania, jakie odbywały się na terenie obozowiska, uczniowie mieli okazję zobaczyć, jak wyglądało umundurowanie Wojska Polskiego (które w czasie wojny polsko – bolszewickiej borykało się z ogromnymi brakami sprzętowymi i wykorzystywało właściwie wszystkie wzory mundurów, jakie tylko dało się pozyskać). Rzeczą kluczową dla każdego żołnierza była, oczywiście, jego broń – również i takiej wystawy nie mogło zabraknąć. Dla możliwości działania każdej armii, niezbędna była możliwość szybkiej komunikacji między oddziałami – stąd stanowisko dotyczące łączności polowej. Wojna to, niestety, także rany i kontuzje. Na temat tego, jak radzono sobie z nimi przed stu laty, uczniowie mogli posłuchać w namiocie sanitarnym. Rzucającym się od razu w oczy elementem obozu była armata polowa Schneider kalibru 75 mm, która co jakiś czas oddawała strzał. Jednakże najbardziej chyba zaskakującym dla uczestników projektu, było stanowisko, gdzie mogli poznać zapachy perfum, jakie używane były na przełomie XIX i XX wieku oraz w późniejszym okresie. Jak się okazuje, wiele z nich produkowanych jest do tej pory, bez wprowadzenia żadnych zmian w historyczne receptury! Dodatkowo każdy z uczestników mógł zmierzyć się z poznaną wiedzą, uczestnicząc w grze terenowej z elementami questu i geocachingu, zdobywając na zakończenie pamiątkową oryginalną pieczątkę Nasza#Wiktoria1920.

W ramach projektu powstała także wystawa opowiadająca o wydarzeniach, jakie w dniach 13 – 18 sierpnia 1920 roku rozegrały się na terenie dzisiejszych gmin Wiązowna i Dębe Wielkie. Na 12 tablicach znalazły się informacje o walkach w naszej okolicy, archiwalne zdjęcia, a także do tej pory nieznane i publikowane materiały i pamiątki z tamtych czasów, jakie udało się odkryć w trakcie projektu. Wystawa (która powstała w dwóch egzemplarzach) ma charakter objazdowy i nadal można ją zobaczyć na terenie obydwu gmin. W tym momencie jeden z nich znajduje się na ogrodzeniu przy straży OSP w Dębem Wielkim, natomiast drugi jest prezentowany na stelażach między Urzędem Gminy a Gminnym Ośrodku Kultury w Wiązownie (gdzie wystawa zastąpiła poprzednią, porządkującą informacje o 100-leciu odzyskania niepodległości).

Mimo trudnej sytuacji, jaka panuje obecnie w Polsce, dzięki przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i zachowywaniu dystansu między poszczególnymi grupami odwiedzającymi obozowiska, a także między uczniami a prowadzącymi zajęcia w poszczególnych punktach, cały projekt udało się przeprowadzić bezpiecznie i bez komplikacji.

Z pewnością powyższy projekt przyczynił się do wyjątkowych obchodów jubileuszu 100-lecia Bitwy Warszawskiej w naszych małych Ojczyznach – podwarszawskich gminach: Wiązowna oraz Dębe, które połączyła wspólna historia walk, a teraz wspólne wspomnienia oraz działania historyczno-patriotyczno-edukacyjne z „Nasza#Wiktoria1920”.

Tomasz K. Żurawski
Anna Piotrkowicz